GIÁO DỤC “LẠC ĐƯỜNG”?
Tác
giả: Hà Văn Thịnh
Lần đầu
tiên vấn đề GD của đất nước được "mổ xẻ" một cách khá quyết liệt, kể
cả những nan đề lâu nay được coi là 'nhạy cảm' cũng được phân tích khá thỏa
đáng.
Ngày cuối tháng 9-
tháng đầu tiên của năm học mới, trí thức Hà Nội tổ chức Hội thảo bàn về giáo
dục. Nói là "trí thức Thủ đô" nhưng thật ra đó là cuộc hội tụ của
những "cây đa, cây đề" lớn nhất của nền GD nước nhà, với những tên
tuổi như các GS: Hoàng Tụy, Hoàng Xuân Sính, Chu Hảo, Nguyễn Lân Dũng, Nguyễn Xuân
Hãn, Phạm Thị Trân Châu, Nguyễn Minh Đường, GS Phạm Minh Hạc, và nguyên Phó CT
nước Nguyễn Thị Bình...
Bộ Giáo dục và Đào
tạo, đáng tiếc, hoàn toàn vắng bóng(!)
Con người
"một nửa"?
Hội thảo đã đặt ra
rất nhiều vấn đề, nói chính xác là đã đưa ra một cách cụ thể, không khoan
nhượng về những sai lầm, bất cập không thể chấp nhận hiện nay của GD. Rằng nền
GD đã và đang sai về triết lý, mải mê dạy chữ không ra chữ, "quên"
mất chuyện... dạy người.
Không lo đào tạo
thành người như thế nào mà chỉ là những con người "biết vượt qua các kỳ
thi", thiếu hẳn kỹ năng sống, trách nhiệm sống...
GD hiện nay không
phải lạc hậu mà là đang... lạc đường (GS Hoàng Tụy, Tuổi trẻ, 29/09) trong cái
mớ bùng nhùng "triết lý GD bao cấp".
GS Hoàng Tụy nhấn
mạnh rằng mấy chục năm qua nền GD nước nhà chìm đắm trong khủng hoảng triền
miên, ngày càng trầm trọng bởi các ràng buộc ý thức hệ cứng nhắc. Đã đến lúc có
sự lựa chọn: Hoặc là tiếp tục con đường cũ, tiếp tục giam hãm đất nước trong
nền GD ngày càng tụt hậu so với thế giới, góp phần làm suy yếu thêm nền tảng
văn hóa- đạo đức xã hội.
Hoặc là cương
quyết thay đổi tư duy, thực hiện bước ngoặt cơ bản, mở đường cho một giai đoạn
GD khai phóng phát triển...
(VietNamNet, 30/09)
Điều nguy hiểm là suốt
15 năm qua, hàng ngàn ý kiến đóng góp cứ như "đấm vào bị bông";
cơ quan chủ quản nghe và... im lặng hoặc là cải tiến cho có cái gọi là. Thậm
chí cải cách sai, sửa đổi nhỏ giọt. Nghị quyết tầm vĩ mô thì đề ra chung chung,
thiếu tính thực tiễn, không tập hợp, chắt lọc được những tinh hoa từ đội ngũ
trí thức tiên tiến nhất...
Những vấn đề,
những câu hỏi trên đây có thể chưa hoàn toàn chính xác. Nhưng việc đầu tiên là
Bộ GD&ĐT phải xem xét, trả lời chính thức, rốt ráo. Sai hay đúng đều phải
được phân định một cách minh bạch. Bởi một trong những thuộc tính bản chất của
GD là không chấp nhận những bài học nửa vời- vì chúng ắt dẫn đến kết quả là đào
tạo nên những con người... một nửa!
"Một
nửa" vì kiến thức cần trang bị thì không có, cái có thì cuộc sống ít khi
cần, phần lớn là thừa, lặp lại, nhàm chán. "Một nửa" vì ai cũng thích
'làm thầy' (ưa lý thuyết) mà không thích làm nghề (vì không sang, vì lười
biếng, vì khó có cơ hội làm quan).
"Một
nửa" vì thiếu những phẩm chất không thể thiếu trong cuộc đời như tự tin,
coi thách thức là cơ hội, thích nghi với khó khăn. Coi việc tự đứng vững là
thành công.
"Một
nửa" vì lệch lạc về nhận thức các giá trị sống, như coi đồng tiền là trên
hết, coi các giá trị văn hóa, tinh thần là vô bổ.
"Một
nửa" vì sẵn sàng phạm tội, chấp nhận tù tội, và nếu có cơ hội thì... trốn.
|
Đây
là lần đầu tiên vấn đề GD của đất nước được "mổ xẻ" một cách khá
quyết liệt. Ảnh minh họa
|
Nhất thiết phải
thay đổi
Câu hỏi thứ nhất
là tại sao đã lạc đường - nghĩa là không bao giờ đến được với cái đích trồng
người mà ngành GD vẫn cứ mải miết... bươn tới?
Có lẽ, từ cổ chí
kim, đã có hàng ngàn mẩu chuyện kể về vai trò của người dẫn đường trong sa mạc,
trong rừng thẳm, trong sương mù. Vậy mà những người dẫn đường GD
ở nước ta vẫn bảo thủ đến mức khó hiểu!
Chẳng lẽ đã mất
đến 15 năm để đòi hỏi thay đổi nay tiếp tục mất thêm 15 năm nữa để nghĩ xem có
nên... thay đổi hay không?
Sự lạc đường có
thể không gây nguy hại, có thể làm lại, nếu không tính đến sự lãng phí của một
quốc gia về mặt thời gian, đồng nghĩa với sự tụt hậu. Tuy nhiên, nếu lạc đường
đến mức khủng hoảng triền miên, xơ cứng, già cỗi về tư duy, thì đó là điều khó
chấp nhận.
Làm sao có thể
hình dung nổi nếu như trong thực tế, GD "góp phần làm suy yếu thêm"
nền tảng văn hóa- đạo đức vốn đã rất mong manh, bởi nhiều giá trị truyền thống
đẹp đẽ đã bị xói mòn, đảo lộn.
Chẳng lẽ, bộ
chủ quản lại vô cảm đến mức coi nhẹ lĩnh vực của mình đến vậy sao?
|
Hội thảo của các
bậc trí thức Thủ đô đã đưa ra sáu kiến nghị mấu chốt để thay đổi tận gốc GD.
Trong đó, những việc cần kíp là thay đổi về vấn đề chiến lược- chính sách:
Mọi nghị quyết của
Đảng phải ra đời từ sự gắn kết thực sự với thực tiễn GD. Phải có một sự đổi mới
triệt để về SGK, phương pháp giảng dạy, đội ngũ giáo viên. Thực hiện chính sách
đãi ngộ công bằng để giáo viên yên tâm...
Thật ra, có một
vấn đề mà hội thảo chưa đề cập đến. Đó là GD hiện nay đang quá coi trọng việc
GD tư tưởng, nhận thức một cách rất bề nổi, hình thức, phong trào.
Nếu cân bằng được
các yêu cầu của GD trên cả năm lĩnh vực chủ yếu: Đạo đức - khoa học - tư
tưởng - văn hóa - kỹ năng sống; thì mới có thể thay đổi, tạo ra những
"sản phẩm" có chất lượng cao, đưa đến bước ngoặt cho sự phát triển
của đất nước.
Có thể nói, đây là
lần đầu tiên vấn đề GD của đất nước được "mổ xẻ" một cách khá quyết
liệt, kể cả những nan đề lâu nay được coi là 'nhạy cảm' cũng được phân tích khá
thỏa đáng.
Tuy nhiên, đúng
như hội thảo đã chỉ ra, cần phải có một Ủy ban cải cách giáo dục có quyền lực
thực sự thì mới giải quyết được. Rất tiếc là hội thảo quan trọng như thế, đáng
nghĩ và đáng bàn như thế lại không hề được Bộ GD&ĐT quan tâm.
Chẳng lẽ, bộ chủ
quản lại vô cảm đến mức coi nhẹ lĩnh vực của mình đến vậy sao?
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét